از نظر نامگذاری، واژههای مختلفی مانند کنفرانس، همایش، گردهمایی، سمینار، کنگره و سمپوزیوم بهطور متناوب مورد استفاده قرار میگیرند، اما در حال حاضر در کشور ایران هیچگونه تفاوت فنی یا اجرایی مشخصی بین این عناوین وجود ندارد و تعاریف دقیقی برای آنها ارائه نشده است. بهعبارتی، از نظر برگزاری، هیچ تفاوتی در استفاده از این عبارات وجود ندارد و به کارگیری عنوان "کنگره" به هیچوجه نشاندهنده بزرگی یا اعتبار بیشتر آن نیست. در پایگاههای مرجع برگزاری کنفرانسها نیز به تمامی این عبارات برای اشاره به یک جمع علمی اشاره میشود.
همایشها و کنفرانسهای بینالمللی
در همایشها و کنفرانسهای بینالمللی متخصصان و پژوهشگران از کشورهای مختلف گرد هم میآیند تا به تبادل دانش و ارائه نتایج تحقیقات خود بپردازند. این کنفرانس ها باید ویژگیهایی مانند تمرکز بر موضوعات جهانی، حضور مقالات و شرکتکنندگان خارجی، استفاده از زبان انگلیسی به عنوان زبان رسمی، و درج آگهی در نشریات معتبر بینالمللی را داشته باشند.
هدف اصلی همایشها و کنفرانسهای بینالمللی ارتقاء تبادل علمی، ایجاد شبکههای بینالمللی و پیشبرد تحقیقات مرتبط در سطح جهانی است. برای تعریف عینی همایشهای بینالمللی، میتوان به ویژگیهای زیر اشاره کرد:
1. محورهای کنفرانس نباید فقط بر معضلات داخلی متمرکز باشد.
2. برگزاری کنفرانس باید با حمایت انجمنها و تشکلهای بینالمللی همراه باشد.
3. تعدادی از مقالات باید از خارج از کشور ارسال شوند.
4. زبان رسمی کنفرانس باید انگلیسی باشد.
5. کتاب مجموعه مقالات به زبان انگلیسی منتشر گردد.
6. مستندات تبلیغاتی بهصورت انگلیسی همارز با مستندات فارسی باشد.
7. آگهی کنفرانس در نشریات معتبر بینالمللی درج شود.
8. کارگاههای آموزشی توسط متخصصان غیرداخلی برگزار شود.
9. شرکتکنندگان غیرایرانی در کنفرانس حضور داشته باشند.
10. عنوان کنفرانس در وبسایتها و دایرکتوریهای بینالمللی ثبت شود.
11. کنفرانس باید حامیان رسانهای بینالمللی داشته باشد.
12. کنفرانس باید داوران بینالمللی را به کار گیرد.
13. وبسایت کنفرانس باید به دو زبان فارسی و انگلیسی وجود داشته باشد.
همایشها و کنفرانسهای ملی
کنفرانسهایی که از لحاظ علمی و جذب مقالات یا شرکتکنندگان در سطح کشور فعالیت میکنند و برگزارکنندگان آن حداقل در سطح منطقهای شناخته شده باشند، به عنوان همایشهای ملی طبقهبندی میشوند.
مهم است بدانید که همایشهای بینالمللی معمولاً ارزش و اعتبار بیشتری نسبت به همایشهای ملی دارند. این تفاوت در اعتبار میتواند به تبادل دانش و تجارب در سطح بالاتر و جهانی کمک کند و زمینهساز پیشرفتهای علمی بیشتری شود.
همایشها و کنفرانسهای منطقهای
همایشها و کنفرانسهای منطقهای به گردهماییهایی اطلاق میشود که با مشارکت فعالان، متخصصان یا نمایندگان رسمی از یک محدوده جغرافیایی مشخص (مانند کشورهای هممرز یک دریا، مجموعهای از کشورهای همجوار یا اعضای یک سازمان منطقهای) شکل میگیرد. هدف اصلی این رویدادها بررسی مسائل مشترک سیاسی، اقتصادی، فرهنگی یا علمی در چارچوب منطقه است که ممکن است شامل موضوعاتی مانند امنیت دریایی، همکاریهای تجاری، چالشهای زیستمحیطی یا توسعه فناوری شود.
کنفرانسهای منطقهای گاه بهعنوان بخشی از ساختار نهادهای بینالمللی (مانند اجلاسهای منطقهای یونسکو) یا با انگیزه کاهش هزینهها نسبت به رویدادهای بینالمللی طراحی میشوند.
ویژگی کلیدی آنها تمرکز بر "همگرایی منطقهای" از طریق تبادل دانش فنی، هماهنگی سیاستها و ایجاد شبکههای تخصصی میان ذینفعان یک جغرافیای مشخص است.
همایشهای علمی معمولاً با هدف ارائه تحقیقات جدید و تبادل نظر بین پژوهشگران و متخصصان در یک حوزه خاص برگزار میشوند.
از سوی دیگر، کنفرانسهای بینالمللی فرصتی را فراهم میکنند تا محققان از نقاط مختلف جهان در یک مکان واحد گرد هم بیایند و درباره آخرین روندها و پیشرفتهای علمی گفتگو کنند.
با ظهور تکنولوژی، وبینارها به عنوان یک شکل نوین و دیجیتال از کنفرانسها ظهور کرده و به شرکتکنندگان این امکان را میدهند تا از راه دور در مباحث مختلف شرکت کنند. همچنین، کارگاهها به عنوان رویدادهایی عملی، فرصتهایی برای یادگیری مهارتهای جدید ارائه میدهند و به مشارکتکنندگان این امکان را میدهند تا دستاوردهای علمی را با تمرینهای عملی ترکیب کنند.
در آخر، سمینارها بر روی موضوعات خاص تمرکز دارند و فضایی را برای بحث و بررسی عمیقتر فراهم میکنند. این انواع همایشها و کنفرانسها میتوانند به پیشرفتهای علمی و ایجاد شبکههای مؤثر میان پژوهشگران در حوزههای مختلف کمک شایانی کنند.